Jak Zaplanować Karierę Zawodową?
Kim chcę być za 10 czy 15 lat? To pytanie zadaje sobie wiele osób, zarówno tych, które dopiero zaczynają karierę zawodową, jak i tych z większym doświadczeniem. Każda z tych osób chciałaby odnieść sukces zawodowy, ale czy taką karierę można sobie zaplanować?
Jak zaplanować swoją karierę?
Każdy z nas może zaplanować swoją karierę. Nie ma przecież nic trudnego w stwierdzeniu „za pięć lat chcę być szefem mojego działu, a za dziesięć lat – szefem całej firmy”. Problem w tym, że nie zawsze można w 100 % kontrolować przebieg kariery, gdyż istnieje wiele czynników, które mogą pokrzyżować nawet najlepsze plany. Tym niemniej warto spróbować zaplanować swoją karierę zawodową i warto nadać jej jakiś kierunek. Oczywiście tego typu plany powinny być co jakiś czas weryfikowane – kariera czasami ulega nagłemu przyspieszeniu, czasami jest wręcz przeciwnie.
Aby mówić o dobrze zaplanowanej karierze, należy oczywiście wyznaczyć sobie jakieś cele (np. stanowisko szefa działu) oraz czas, w którym te cele zostaną osiągnięte (np. w ciągu trzech lat). Aby jednak plan rozwoju kariery był kompletny i miał jakiś sens, należy się także zastanowić nad sposobami, które umożliwią osiągnięcie założonych celów oraz zastanowić się, czy zakładane cele są realne. w przeciwnym przypadku plan jest tylko przejawem „myślenia życzeniowego” – równie dobrze można w nim umieścić cokolwiek.
Załóżmy, że w jakiejś firmie każdy szef działu ma ukończone studia podyplomowe, bardzo dobrze mówi po angielsku oraz udowodnił, że jest świetnym sprzedażowcem posiadającym doskonałe kontakty z klientami. w takiej firmie lista warunków, które trzeba spełnić, aby zająć wymarzone stanowisko, mogłaby wyglądać co najmniej tak:
- zrobienie studiów podyplomowych w określonej dziedzinie
- polepszenie znajomości języka angielskiego (co najmniej do poziomu CAE)
- poprawianie swoich wyników sprzedaży co roku o co najmniej 25 %
- wykazanie się przed szefem, np. proponując kilka bardzo dobrych pomysłów na to, jak nawiązać lepsze relacje z klientami
Trudności z wykonaniem planu rozwoju kariery
Czasami nawet najlepiej zaplanowaną i rozwijającą się karierę mogą pokrzyżować nieprzewidziane wydarzenia. Na większość z nich nie ma się zupełnie wpływu, np.:
1. Kryzys gospodarczy – pośrednio dotyka każdego z nas, np. zmniejszając zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem nowych osób. Niektóre branże są nim jednak bardziej dotknięte, np. sektor finansowy. Osoba z tego sektora jeszcze rok temu mogła snuć i realizować fantastyczny plan rozwoju zawodowego, który został pokrzyżowany przez ogólnoświatowy kryzys.
2. Upadek firmy - można być świetnym pracownikiem w dobrze prosperującej branży, ale firma i tak może upaść. Trzeba wtedy szybko szukać innego zatrudnienia, a presja czasu może sprawić, że nie zawsze będzie to praca, jaką sobie zaplanowaliśmy.
3. Ciężka choroba – choroba wymagająca długotrwałego leczenia (w tym także choroba kogoś bliskiego, kim się opiekujemy) może sprawić, że plany zawodowe będą musiały ulec zawieszeniu. Może się nawet okazać, że trzeba je będzie zupełnie zweryfikować, np. wskutek częściowej utraty sprawności.
4. Dzieci – planując bycie rodzicem trzeba wziąć pod uwagę to, iż niemożliwe już będzie poświęcanie się w 100 % dla firmy. Niestety nadal wiele przedsiębiorstw niezbyt chętnie widzi w swoich szeregach młode matki bądź kobiety, które dopiero planują zajść w ciążę. Tak oczywiście nie powinno być, ale tego typu negatywne zjawiska trzeba wziąć pod uwagę w swoich planach.
5. Kłopoty z szefem – nieprzyjazny bądź niesprawiedliwy szef może na długo zablokować szanse na rozwój zawodowy. Po przejściu do nowej pracy może się okazać, że zamiast szybkiej kariery trzeba się będzie zmagać z wrogo nastawionym przełożonym. Czasami sytuacja jest bez wyjścia – awansować nie można, nie ma też co liczyć na podwyżkę, ale nie można też odejść z firmy, aby nie mieć w CV krótkiego okresu zatrudnienia. Starannie opracowany plan musi więc ulec weryfikacji.
6. Nadmiar osób z podobnymi kwalifikacjami – ten problem dotyka przede wszystkim absolwentów, skuszonych na pewne kierunki studiów wizją atrakcyjnych zarobków i łatwej kariery. Kilka lat później okazuje się, że ten sam kierunek ukończyły tysiące innych osób, których nie jest w stanie wchłonąć rynek. z taką sytuacją mieli do czynienia m.in. absolwenci zarządzania i marketingu, jeszcze 15 lat temu rozchwytywani przez pracodawców. Obecnie ukończenie tego kierunku nie sprawia, iż automatycznie ma się zagwarantowaną fantastyczną posadę.
Czynnikiem, który na pewno każdy powinien wziąć pod uwagę przy planowaniu kariery zawodowej, jest to, jak się reaguje na rozmowy kwalifikacyjne. Są bowiem osoby, często o bardzo wysokich kwalifikacjach, które mają problem ze „sprzedaniem się” podczas takiej rozmowy, przez co trudno jest im zrobić wrażenie na potencjalnych pracodawcach. Osoby, dla których wzięcie udziału w procesie rekrutacyjnym łączy się z bardzo dużym stresem, powinny się zastanowić, jak pokierować swoją karierą, aby jak najrzadziej zmieniać pracodawcę. Być może lepszym wyjściem jest nieco wolniejsza kariera w tej samej firmie, zamiast częstej zmiany pracy?
Zmiana planów zawodowych
Wszystkie powyżej wymienione czynniki mogą zmusić do zmiany planów zawodowych. Na ogół nie jest to dobra wiadomość, ale może się zdarzyć i tak, że będzie to dobra okazja, aby te plany zrewidować i zrobić coś, co naprawdę przyniesie satysfakcję. Zamiast mozolnie piąć się po szczeblach kariery, może lepiej jest zupełnie zmienić branżę i zrobić coś całkowicie odmiennego, ale bardziej zgodnego z prywatnymi zainteresowaniami? Gwałtowne zatrzymanie bądź wręcz załamanie kariery jest doskonałą – aczkolwiek wymuszoną – okazją do tego, aby coś zmienić w życiu. z taką sytuacją miało do czynienia bardzo wiele osób, tracących pracę wskutek kryzysu, który dotknął branżę finansową. Cześć z tych osób doszła do wniosku, że praca w finansach wcale nie jest tym, co chcą robić do końca życia, i zainwestowali zaoszczędzone pieniądze w innego typu przedsięwzięcia, o których zawsze marzyli.
Nie zawsze zmiana planów zawodowych jest wywołana negatywnym zjawiskiem, takim jak kryzys gospodarczy czy zwolnienie z pracy. Czasami jest wręcz przeciwnie – plany trzeba zrewidować wskutek bardzo szczęśliwego obrotu spraw. Ktoś może mieć plan, że na jakieś stanowisko zaaplikuje za 3 lata, gdyż tak szacuje czas niezbędny na nabycie odpowiednich kompetencji. Tymczasem może się okazać, że taka osoba sama siebie nie docenia, albo przecenia kwalifikacje innych osób, jest natomiast doskonałym kandydatem na wymarzone stanowisko. Gdy pojawia się taka oferta, trzeba zdecydować, czy warto trzymać się założonego planu („awans za 3 lata, bo wcześniej nie dam sobie rady na takim stanowisku”), czy raczej zaryzykować i skorzystać z wyjątkowej okazji.
Aby jednak mieć chociaż cień szansy na tak szczęśliwą ofertę i zainteresowanie pracodawców, trzeba im pozwolić siebie odnaleźć. Najlepszą metodą, niewymagającą specjalnego wysiłku, jest zamieszczenie swojego CV w portalu takim jak www.monsterpolska.pl. Może ktoś, kto zobaczy Twoje CV, uzna, że warto Ci przedstawić ciekawą ofertę, nawet jeśli sam się tego nie spodziewasz i tego nie oczekujesz? Jeszcze większe szanse na sukces daje samodzielne przeglądanie ogłoszeń o pracę. Może się okazać, że Twoje umiejętności są bardzo poszukiwane przez firmy i nie warto czekać kilka lat z ubieganiem się o wymarzone stanowisko.
Kariera a tendencje rynkowe
Planując karierę, należy wziąć pod uwagę tendencje rynkowe. Dotyczy to zarówno osób dopiero wchodzących na rynek pracy, jak i osób z większym doświadczeniem zawodowym. Osoby, które zastanawiają się nad wyborem kierunku studiów, powinny spróbować ocenić, czy uczelnie nie „produkują” zbyt wielu absolwentów w danej dziedzinie. Oczywiście dobrze jest, jeśli uczelnie wyższe dostosowują się do zapotrzebowania rynkowego na określonych specjalistów, ale czasami efektem są kłopoty ze znalezieniem pracy wśród osób z danym wykształceniem.
Analiza trendów rynkowych powinna zostać również wykonana przez osoby, które są już obecne na rynku pracy. Powinny one się zastanowić, czy zmieniać branżę np. dlatego, że ciągle słyszą o świetnych perspektywach przed nią się rysujących. Może się okazać, że podobną decyzję podjęło wiele innych osób i nagle na rynku jest nadmiar specjalistów w danej dziedzinie.
Po co w ogóle planować karierę?
Na koniec warto sobie zadać pytanie – po co właściwie planować karierę? Czy nie lepiej się nad tym nie zastanawiać, koncentrując się nad tym, jak najlepiej wykonywać swoje zadania? Oczywiście takie podejście również ma uzasadnienie i jest praktykowane przez większość z nas. Jednakże dzięki rozważnemu zaplanowaniu swojej kariery można uniknąć tego, że po wielu latach pracy nagle okazuje się, że robimy coś, czego tak naprawdę nie lubimy, a poza tym nie potrafimy robić niczego innego. Może być już jednak za późno na zmianę, trzeba bowiem wziąć pod uwagę to, że gdy długo pracuje się w jakimś zawodzie, to trudno jest go potem zmienić na coś zupełnie innego – potencjalni pracodawcy patrzą na kandydata przez pryzmat jego CV.
