Zasady oraz formalności związane z zatrudnianiem studentów z zagranicy

Od kilku lat utrzymuje się napływ przybywających do Polski na studia cudzoziemców. Wedle ostatnich danych GUS w roku akademickim 2021/22 było ich już o 2,9 tys. więcej niż rok wcześniej. Można jednak zakładać, że to rok akademicki 2022/23 będzie przełomowy.

Wpływ na to mieć będą niewątpliwie działania wojenne na Ukrainie oraz niepewna sytuacja na Białorusi. Spodziewać się należy skokowego wzrostu w statystykach zwiazanych z kształceniem obcokrajowców na Polskich uczelniach. Cudzoziemcy rozpoczynający bądź kontynuujący naukę w Polsce w większości przypadku chcą również znaleźć tutaj zatrudnienie. Należy sobie odpowiedzieć na pytanie czy polscy pracodawcy mogą zatrudnić taką osobę, a jeśli tak, to jakie dodatkowe wymagania należy spełnić.

Studenci - obywatele Unii Europejskiej

Obywatele UE, są w sytuacji ze wszech miar uprzywilejowanej. Mają takie samo prawo do pracy podczas studiów w Polsce jak obywatele Polski. Jedyną formalnością, która dotyczy tych osób, to rejestracja swojego pobytu w RP. Gdy pobyt obywatela UE, pracującego w Polsce, jest dłuższy niż 3 miesiące, to ma on obowiązek zarejestrować swój pobyt w Urzędzie Wojewódzkim, który jest właściwy ze względu na jego miejsce zamieszkania.

Studenci – obywatele krajów trzecich

Co do zasady, aby cudzoziemiec z kraju trzeciego mógł legalnie pracować w Polsce powinien posiadać zezwolenie na pracę, zezwolenie na pobyt czasowy i pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy (w przypadku obywateli Ukrainy – powiadomienie o zatrudnieniu).

Jednym z wyjątków od wspomnianej reguły jest sytuacja cudzoziemców, którzy posiadają status:

1. studenta stacjonarnych studiów wyższych polskiej uczelni lub

2. uczestnika stacjonarnych studiów doktoranckich na polskiej uczelni.

Osoby te, aby rozpocząć legalne zatrudnienie w RP, nie muszą uzyskiwać ani zezwolenia na pracę, ani innej formy legalizacji zatrudnienia. Jednakże z tego wyłączenia mogą korzystać wyłącznie studenci i absolwenci studiów stacjonarnych.

Nie ma przy tym znaczenia, czy studia są realizowane na uczelni publicznej, czy niepublicznej. Natomiast wszyscy studenci studiów niestacjonarnych oraz studenci studiów podyplomowych, chcąc pracować w Polsce, muszą uzyskać zezwolenie na pracę.

Na co musi zwrócić uwagę pracodawca przed zatrudnieniem studenta z zagranicy?

Pierwszą kwestią jest sprawdzenie, czy cudzoziemiec przebywa w Polsce legalnie – podstawą pobytu może być np. ważna wiza, paszport biometryczny (w przypadku krajów objętych ruchem bezwizowym) lub zezwolenie na pobyt czasowy.

Następnie przy zatrudnianiu studentów z zagranicy kluczowe są dwie sprawy: tryb studiów oraz ważny status studenta. Aby natomiast zweryfikować czy osoba rzeczywiście studiuje i w jakim trybie, warto poprosić ją o przedstawienie zaświadczenia z uczelni oraz sprawdzić aktualność legitymacji studenckiej.

Warto zwrócić szczególną uwagę na dopełnienie powyższych formalności – pracodawca, który dopuści się zaniedbań naraża się na sankcje karne.

Jeżeli cudzoziemiec nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, a pracodawca zatrudni go bez wcześniejszego uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, to podmiotowi zatrudniającemu grozi kara grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. Ponadto w przypadku zatrudnienia cudzoziemca, który przebywa w Polsce nielegalnie, podmiot zatrudniający podlega: karze grzywny do 10.000 zł, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 3.

Czy podjęcie współpracy na podstawie umowy B2B jest możliwe ze studentem z zagranicy?

Odpowiedź brzmi: tak.

Cudzoziemcy, którzy mają obywatelstwo dowolnego państwa należącego do Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mogą podejmować i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Z kolei, na podstawie ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemiec z kraju trzeciego, który uzyskał zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia na studiach może podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Jeśli zatem student – cudzoziemiec założy działalność gospodarczą, można rozważyć podjęcie z nim współpracy na zasadach umowy B2B.

Podsumowanie

Nie ulega wątpliwości, że tematyka zatrudnienia studentów z zagranicy w najbliższych latach stanie się tematem budzącym zainteresowanie pracodawców. Młodzi ludzie zawsze są pożądanym elementem kadry pracowniczej. Należy jednakże skrupulatnie dopełnić wszelkich obowiązków pracodawcy aby zatrudnienie cudzoziemca przebiegało bez problemów.

Autor: r. pr. Joanna Kegler odpowiedzialna za nadzór merytoryczny nad działem Mobility&HR kancelarii prawnej CGO Legal Chajdas Gawlak Owczarek sp. k.