Pamiętniki (fragmenty) matura 2024

Pytania jawne do lektury "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska, opracowane i opublikowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną to:

1. Sarmacki portret polskiego szlachcica. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Pamiętników Jana Chryzostoma Paska. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Pamiętajcie, że zapoznanie się z nimi jest bardzo ważne, ponieważ powyższe pytania możecie wylosować na maturze ustnej z języka polskiego.

sprawdź 

lista pytań jawnych matura 2024

lista lektur matura 2024

Najważniejsze zagadnienia, które mogą pojawić się na maturze z języka polskiego w 2024 roku dotyczące "Pamiętników", to:

• Budowa utworu "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska ("Pamiętniki" dzielą się na dwie części).
• Geneza utworu "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska.
• Okoliczności i czas powstania "Pamiętników" Jana Chryzostoma Paska.
• Charakterystyka utworu Paska na tle pamiętnikarstwa XVII wieku.
• "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska jako utwór niejednorodny gatunkowo (relacja typowo dziennikarska, opowieść stylizowana na gawędę, styl charakterystyczny dla romansów).
• "Pamiętniki" autorstwa Jana Chryzostoma Paska jako przykład literatury nurtu sarmackiego.
• Czym charakteryzuje się warstwa językowa "Pamiętników"? (występowanie wyrazów i zwrotów zaczerpniętych z języka łacińskiego – makaronizowanie tekstów).
• Problematyka "Pamiętników" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw ziemiaństwa w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw dworku w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw podróży w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw miłości w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw tradycji w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw pijaństwa w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Motyw wojny w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Wpływ "Pamiętników" Jana Chryzostoma Paska na literaturę.
• Portret Sarmaty w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Obraz psychiki szlachcica polskiego z Xvll wieku w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Żywe opisy batalistyczne w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.
• Typ narracji zbliżony do powieściowego w "Pamiętnikach" Jana Chryzostoma Paska.

​Jan Chryzostom Pasek – jest bohaterem oraz narratorem swoich "Pamiętników". Nazywa siebie "podwójnym obywatelem", ponieważ jest i szlachcicem i żołnierzem. Pasek bierze udział w wyprawach na Węgry (jako żołnierz), walczy także w Danii i bierze udział w wojnie z Moskwą. Jest walecznym i odważnym żołnierzem.

Jednak jest też ciekawy świata – próbuje poznawać obyczaje, które panują w innych krajach, opisuje przyrodę, a także sposób życia ludzi innych narodowości. Jest wnikliwym i wrażliwym obserwatorem. Pasek jako żołnierz często walczy dla zdobycia "łupów", opisuje, co mu się podoba i co chciałby zdobyć.

Pasek jako ziemianin i gospodarz żyje w zgodzie z cyklem natury, korzysta z przywilejów życia na wsi. Pasjonuje się oswajaniem dzikich zwierząt. Jego problemami jako gospodarza jest urodzaj, pogoda, a także kłopoty z dzierżawcami majątku. Bohater wierzy w magię.

Pierwsza część "Pamiętników" autorstwa Jana Chryzostoma Paska obejmuje lata ok. 1655 – 1666 i są to lata wypraw wojennych. Druga część z kolei dotyczy już życia ziemiańskiego.

Jan Chryzostom Pasek zaczął spisywać swoje pamiętniki dość późno, ponieważ ok. 1690 roku. W swoim dziele opisuje jednak wydarzenia, które miały miejsce ok. czterdziestu lat wcześniej. Jako autorowi zdarzały mu się dość często różne pomyłki, przesunięcia w czasie różnych wydarzeń. Wspomnienia Paska spisywane są przez niego dawno po zakończeniu służby wojskowej, gdy już osiedlił się we własnym gospodarstwie. "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska w wersji drukowanej ukazały się dopiero w 1836 roku.

Akcja "Pamiętników" rozgrywa się w wielu miejscach, jest to między innymi: Szwecja, Dania, Rosja, a także w majątku Olszanka, we wsi Trzemeszna, w Czaplinku oraz w Warszawie i Wilnie.

• problematyka szlachecki z czasów współczesnych Paskowi.
• czasy, gdy Pasek pełnił rolę żołnierza.

W ciągu ostatnich 10 lat "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska nie pojawiły się w arkuszu maturalnym z języka polskiego jako temat wypracowania. Pamiętajcie jednak, że wcale nie musi być to również zasadą na maturze w 2024 roku. Koniecznie przypomnijcie sobie najważniejsze zagadnienia z tej lektury. Odświeżyć swoją wiedzę możecie też przy pomocy różnego rodzaju testów z tego utworu, które znajdziecie w internecie. W ten sposób sprawdzicie, czy macie jakieś zaległości i luki w znajomości treści lektury.

Opinie zdających na temat lektury w latach ubiegłych

Z uwagi na fakt, że lektura ta nie występowała w ostatnich latach na maturze – trudno o opinie uczniów na jej temat. Warto jednak zaznaczyć, że nie jest to zbyt lubiane przez maturzystów dzieło. Wynika to ze specyficznego języka, jakim były pisane "Pamiętniki", który dla niektórych może być trudny, a wręcz niezrozumiały. Pamiętajcie jednak, że poziom trudności matury z języka polskiego zależy głównie od waszego przygotowania, a więc zadbajcie o to, by zrobić to naprawdę rzetelnie.

sprawdź