16.05.2024

Matura 2024 jak napisać rozprawkę? Najważniejsze zasady i przydatne słownictwo

Rozprawka jest wypowiedzią pisemną, w której rozpatrywane jest jakieś istotne zagadnienie. Uczeń, czyli autor, prezentuje w niej swoje stanowisko na dany temat i przedstawia argumenty.

Jej celem jest przekonanie potencjalnego czytelnika do przyjęcia określonej tezy lub punktu widzenia autora. W rozprawce argumenty powinny być poparte odpowiednimi faktami i przykładami. Należy je przedstawić w logiczny sposób, w zrozumiałych i przejrzystych dla odbiorcy wypowiedziach.

W 2024 roku po raz drugi odbywa się matura w nowej formule (Formule 2023). W związku z tym zmieniły się zasady pisania wypracowania. Poniżej tłumaczymy, jak powinno ono wyglądać oraz jakiego słownictwa można użyć podczas pisania rozprawki. Z tymi informacjami powinien zapoznać się każdy uczeń przystępujący do egzaminu maturalnego z języka polskiego.

Co znajdziesz w artykule

Matura z języka polskiego w Formule 2023: co się zmieni?
Zasady pisania rozprawki w Formule 2023
Jak napisać rozprawkę? Najważniejsze zasady
Słownictwo, które może się przydać podczas pisania rozprawki
Rozprawka na maturze w Formule 2023: łatwiejsza czy trudniejsza?

Matura z języka polskiego w Formule 2023: co się zmieni?

W 2023 i 2024 roku uczniowie będą podchodzić do egzaminu maturalnego w dwóch formułach: Formule 2015 i Formule 2023. Maturę w Formule 2015 będą pisać absolwenci 3-letniego liceum i 4-letniego technikum. Z kolei z maturą w Formule 2023 będą musieli się zmierzyć absolwenci 4-letniego liceum i 5-letniego technikum.

Egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym w nowej formule (Formule 2023) będzie trwał 240 minut i składał się z trzech części. Pierwsza z nich to język polski w użyciu (czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość zasad i posługiwanie się poprawną polszczyzną, notatka syntetyzująca). Uczeń będzie mógł zdobyć za nią 10 punktów.

Będzie składała się ona z około 5-7 zadań, głównie otwartych, opartych na dwóch tekstach. Druga część to test historycznoliteracki (znajomość problematyki lektur obowiązkowych), za którą maturzysta będzie mógł zdobyć 15 punktów. Będzie się na nią składało od 6 do 15 zadań głównie otwartych, w większości opartych na zawartych w arkuszu krótkich tekstach. Z kolei trzecia część to wypracowanie, za które uczeń będzie mógł zdobyć aż 35 punktów. Maksymalna liczba punktów, którą uczeń będzie mógł zdobyć na egzaminie maturalnym z języka polskiego to 60 punktów.

matura 2024 polski - podstawowy

matura 2024 polski - rozszerzony

matura 2024 polski - ustny

Zasady pisania rozprawki w Formule 2023

Zasady pisania rozprawki w Formule 2023 będą nieco inne od tych, które obowiązywały w latach poprzednich. Minimalna długość wypracowania to 300 wyrazów (poziom podstawowy). Maturzyści na egzaminie maturalnym z języka polskiego w Formule 2023 będą mieli dwa tematy wypracowania do wyboru (tekst argumentacyjny). Oba tematy będą bez wskazania konkretnej lektury obowiązkowej – lektura będzie do wyboru przez zdającego spośród wszystkich lektur obowiązkowych.

Oznacza to, że uczeń sam będzie wybierał lekturę ze spisu utworów znajdujących się na początku arkusza. Co więc dokładnie się zmieni?

Wypracowanie będzie musiało zawierać 300 słów (w latach następnych będzie to 400). Wcześniej, na maturze w Formule 2015 uczniowie musieli napisać wypracowanie na 250 słów.

Uczeń będzie musiał odwołać się do wybranej lektury obowiązkowej lub innego utworu literackiego, a także minimum dwóch wybranych kontekstów. Będzie jednak miał możliwość decydowanie, do czego nawiąże – nie będzie to narzucone z góry.

Dodatkowo wypracowanie ma przyjąć formę tekstu argumentacyjnego, co prawdopodobnie będzie oznaczało większą swobodę dla uczniów podczas jego pisania.

Zobacz także

Jak napisać streszczenie na maturze

Jak napisać interpretację wiersza

Jak napisać rozprawkę? Najważniejsze zasady

Podczas pisania rozprawki uczniowie mają możliwość, żeby wykazać się zdobytą wiedzą, bogactwem językowym, ale także umiejętnością odpowiedniego konstruowania swojej wypowiedzi. W Formule 2023 sami będą wybierać lekturę obowiązkową, do której chcą się odnieść – a następnie będą musieli przywołać minimum dwa konteksty (na przykład kulturowy, biograficzny, historyczny).

Na maturze nie będzie wymagane ścisłe przestrzeganie tematu rozprawki. Uczeń musi jednak pamiętać, że tekst nadal ma być spójny i logiczny oraz, co też jest bardzo ważne, poprawny pod względem kompozycyjnym.

Choć ścisłe przestrzeganie schematu wypracowania tak jak w latach ubiegłych nie będzie wymagane, to warto jednak wiedzieć, jak on wygląda. Mając to uporządkowane w głowie, łatwiej będzie uczniowi stworzyć swoją wypowiedź pisemną, opierając się na nim.

Rozprawka powinna być więc napisana według schematu składającego się z trzech części. Pierwsza z nich to wstęp, w którym należy zarysować temat, a także określić problematykę zagadnienia, której będzie dotyczyła dana praca. Później należy przejść do rozwinięcia, czyli najdłuższej części rozprawki. To właśnie w tej części uczeń powinien odwołać się do wybranej lektury lub innego utworu literackiego. Rozwinięcie rozprawki powinno zawierać argumenty autora poparte odpowiednimi przykładami. Ostatnia część to zakończenie, jest to rodzaj podsumowania napisanej pracy.

Słownictwo, które może się przydać podczas pisania rozprawki

Przydatne słownictwo podczas pisania rozprawki to między innymi:

Wprowadzenie:

W dzisiejszych czasach...
Współcześnie...
W obecnych czasach...
Coraz więcej osób...
Z biegiem lat...

Wyrażanie opinii:

Moim zdaniem...
Jestem przekonany/na, że...
Wydaje mi się, że...
Uważam, że...
Nie sposób zaprzeczyć, że...

Przywoływanie argumentów:

Po pierwsze, po drugie, po trzecie...
Z jednej strony, z drugiej strony...
Należy zauważyć, że...
Trzeba pamiętać, że...
Bez wątpienia...
Przywoływanie przykładów:
Na przykład...
Przykładem może być...
Wystarczy spojrzeć na...
Warto przypomnieć, że...
Tak jak to miało miejsce w przypadku...

Podsumowanie:

Podsumowując...
Wniosek nasuwa się sam...
W świetle powyższych argumentów...
Ostatecznie...
Reasumując...
Nie da się nie zauważyć, że...

Rozprawka na maturze w Formule 2023: łatwiejsza czy trudniejsza?

Wiele osób zastanawia się, czy rozprawka na maturze w Formule 2023 będzie łatwiejsza, czy trudniejsza. Oczywiście dla każdego maturzysty jest to kwestią bardzo indywidualną, dlatego nie da się w sposób jednoznaczny odpowiedzieć na to pytanie.

Z uwagi na to, że będzie wymagana większa liczba słów, dla niektórych ta forma może okazać się trudniejsza. Jednak z kolei to, że uczeń sam będzie mógł wybrać lekturę, do której się odniesie, będzie sporym ułatwieniem.

Najpopularniejsze:

kalkulator maturalny

matura 2024 polski - podstawowy

matura 2024 polski - rozszerzony

matura 2024 polski - ustny

matura 2024 matematyka - podstawowa

matura 2024 matematyka - rozszerzona

matura 2024 angielski - podstawowy

matura 2024 angielski - rozszerzony

matura 2024 angielski - ustny

matura 2024 niemiecki - podstawowy

matura 2024 niemiecki - ustny