Marek Nowakowski "Górą Edek" – matura 2025

"Górą Edek" to krótkie, ale treściwe opowiadanie Marka Nowakowskiego, które stanowi znakomity przykład tzw. "małego realizmu". Autor, wykorzystując prostą sytuację z życia codziennego – walkę o miejsce parkingowe – ukazuje szerszy problem społeczny, jakim jest rosnąca agresja, chamstwo i bezwzględność w relacjach międzyludzkich. Sprawdź lista lektur matura 2025

Jeśli przed egzaminem maturalnym nie zdążyliście przeczytać tego opowiadania – koniecznie skorzystajcie z informacji poniżej, które są swego rodzaju "ściągawką". Jest to skondensowana wiedza na temat tego opowiadania, co z pewnością przyda się wam podczas egzaminu dojrzałości.

Co znajdziesz w artykule

Górą "Edek" - lista pytań jawnych
Zagadnienia, które mogą się pojawić na maturze
Górą "Edek" – główni bohaterowie
Górą "Edek" – czas i miejsce akcji
Górą "Edek"– najważniejsze wątki
Górą "Edek" – na maturach w latach ubiegłych (jakie pytania itp.)
Opinie zdających na temat lektury w latach ubiegłych

Górą "Edek" - lista pytań jawnych

Na liście pytań jawnych pojawia się tylko jedno dotyczące tej lektury. Brzmi ono następująco:

W jakim celu autor nawiązuje w swoim tekście do innego tekstu? Omów zagadnienie na podstawie utworu Górą „Edek” Marka Nowakowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Pytania dotyczące pozostałych lektur możecie znaleźć w dokumencie opublikowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną na ich stronie.

sprawdź lista pytań jawnych matura 2025

Dalsza część artykułu pod reklamą

Zagadnienia, które mogą się pojawić na maturze

Nowakowski, nawiązując do postaci Edka z "Tanga" Sławomira Mrożka, kreśli obraz człowieka pozbawionego skrupułów, gotowego do wszystkiego, by osiągnąć swój cel.

Opowiadanie to nie tylko satyra na współczesne obyczaje, ale także przestroga przed negatywnymi skutkami braku empatii i tolerancji. Zagadnienia, które mogą pojawić się na maturze mogą dotyczyć głównych bohaterów, problematyki utworu, ale też stylu i wykorzystywanych środków artystycznych. Oczywiście niezwykle istotna jest też interpretacja całego dzieła.

Można się spodziewać pytań związanych z charakterystyką bohaterów, przede wszystkim tytułowego Edka, oraz analizą jego zachowania w kontekście przedstawionej sytuacji. Ważnym aspektem będzie również interpretacja tytułu i jego związek z całością utworu.

Egzaminatorzy mogą poprosić o wskazanie problemów społecznych poruszonych w opowiadaniu, takich jak agresja, chamstwo czy brak empatii. Ciekawym zagadnieniem może być także porównanie Edka z postacią z dramatu Mrożka o tym samym imieniu. Analiza języka i środków stylistycznych użytych przez autora również może być przedmiotem pytań maturalnych.

sprawdź

matura 2025 polski - podstawowy

matura 2025 polski - rozszerzony

matura 2025 polski - ustny

Dalsza część artykułu pod reklamą

Górą "Edek" – główni bohaterowie

Opowiadanie Marka Nowakowskiego "Górą Edek" skupia się na niewielu, ale wyrazistych postaciach. Tytułowy Edek, czerpiąc imię z postaci stworzonej przez Mrożka, staje się u Nowakowskiego symbolem bezwzględności i braku skrupułów.

To on, kierowca Forda, jest motorem konfliktu, który rozgrywa się na zatłoczonej ulicy. Jego postawa jest antytezą kultury i cywilizacji, a jego zachowanie stanowi krytykę współczesnych obyczajów. W kontraście do Edka pojawia się kierowca, który uosabia ofiarę chamstwa i bezsilność wobec agresji.

Choć ta postać pozostaje w cieniu Edka, to właśnie poprzez jego reakcje i emocje poznajemy skalę konfliktu i bezradność wobec takiego zachowania.

Narrator, choć obecny w opowiadaniu, pozostaje raczej obserwatorem zdarzeń, nie ingerując w sytuację. Jego rola polega na przedstawieniu wydarzeń i ukazaniu postaw bohaterów, pozostawiając czytelnikowi możliwość własnej interpretacji.

Dalsza część artykułu pod reklamą

Górą "Edek" – czas i miejsce akcji

Czas akcji nie jest precyzyjnie określony. Możemy jedynie domyślać się, że wydarzenia rozgrywają się w czasach współczesnych autorowi, czyli w latach 90. XX wieku. Brak konkretnej daty pozwala czytelnikowi na przeniesienie akcji w dowolny moment współczesności, co podkreśla ponadczasowość poruszanych problemów.

Miejsce akcji również nie jest szczegółowo opisane. Wiemy jedynie, że wydarzenia rozgrywają się na zatłoczonej ulicy, prawdopodobnie w większym mieście. Takie nieokreślone miejsce akcji sprawia, że sytuacja przedstawiona w opowiadaniu może mieć miejsce w dowolnym miejscu na świecie, gdzie panuje podobny chaos i walka o zasoby.

Dalsza część artykułu pod reklamą

Górą "Edek"– najważniejsze wątki

"Górą Edek" Marka Nowakowskiego, mimo swojej krótkiej formy, porusza wiele istotnych wątków, które czynią to opowiadanie tak aktualnym i wciąż budzącym dyskusje. Przede wszystkim, jest to opowieść o przemianie człowieka w bestię, o tym, jak łatwo w codziennych sytuacjach możemy utracić człowieczeństwo i popaść w brutalną walkę o swoje racje.

Autor ukazuje mechanizmy, które prowadzą do takiej eskalacji konfliktu, zwracając uwagę na rosnącą agresję w społeczeństwie, brak empatii i tolerancji. Opowiadanie to także gorzka satyra na współczesne obyczaje, na konsumpcjonizm i pogoń za sukcesem, które prowadzą do dehumanizacji człowieka.

Nowakowski pokazuje, jak łatwo możemy przekształcić się w bezwzględnych indywidualistów, gotowych do wszystkiego, by osiągnąć swój cel. "Górą Edek" to także refleksja nad naturą władzy i jej wpływem na nasze zachowanie. Tytułowy bohater, wykorzystując swoją pozycję i większy samochód, staje się symbolem tych, którzy mają władzę i nie wahają się jej nadużywać.

Dalsza część artykułu pod reklamą

Górą "Edek" – na maturach w latach ubiegłych (jakie pytania itp.)

Polecenie zadania, które pojawiło się na maturze w ostatnich latach, dotyczącego tej lektury, brzmiało następująco: Podaj tytuł utworu, do którego Marek Nowakowski nawiązuje w opowiadaniu Górą „Edek”. Wyjaśnij, na czym polega to nawiązanie.

Uczniowie musieli wcześniej przeczytać następujący fragment opowiadania: "– Panie, jak tak można? – zabrzmiał głos kierowcy „malucha”, drgający bezsilną skargą.

A „Edek”, bo on to był, sunął jak wieża oblężnicza i z wysokości swoich 180 przeszło
centymetrów patrzył przed siebie – wcale nie widząc tego cherlaka w okularach. Wymusił
i zdobył miejsce dla swego forda. Teraz parł do następnego celu. Zniknął w pobliskiej
bramie, opatrzonej tabliczkami z nazwami firm i przedstawicielstw handlowych".

Dalsza część artykułu pod reklamą

Opinie zdających na temat lektury w latach ubiegłych

"Górą Edek" to opowiadanie, które często budzi skrajne emocje wśród maturzystów. Z jednej strony, jego krótka forma i aktualność tematyki sprawiają, że wydaje się przystępne i łatwe do analizy.

Z drugiej strony, ukryte między wierszami znaczenia i uniwersalne przesłanie mogą stanowić wyzwanie dla tych, którzy oczekują prostych odpowiedzi.

Często pojawiają się też trudności z interpretacją postaci Edka. Czy jest on jedynie symbolem agresji i chamstwa, czy może także ofiarą systemu, który kształtuje takie zachowania?

Zobacz także

harmonogram matur 2025

kalkulator maturalny

progi punktowe na studia

matura 2025 polski - podstawowy

matura 2025 polski - rozszerzony

matura 2025 polski - ustny

matura 2025 matematyka - podstawowa

matura 2025 matematyka - rozszerzona

matura 2025 angielski - podstawowy

matura 2025 angielski - rozszerzony

matura 2025 angielski - ustny