Studia z zakresu sztuki to szeroki obszar kształcenia, ponieważ nie dość, że możemy podzielić je na poszczególne dziedziny sztuki, takie jak muzyka, czy film, to jeszcze ulegają one podziałowi na kierunki praktyczne i teoretyczne.

Studenci studiów sztuki uczą się tworzyć, kreować, ale także zarządzać, organizować, czy chronić istotne dzieła.

Studia sztuki możemy podzielić na:

1. Typ:

• studia pierwszego stopnia,
• studia drugiego stopnia,
• jednolite studia magisterskie.

2. Tryb:

• studia stacjonarne,
• studia niestacjonarne.

Studia z zakresu sztuki dominują oczywiście w uczelniach artystycznych: Akademiach Muzycznych, Szkołach Filmowych, czy Akademiach Sztuk Pięknych, ale kierunki z tego obszaru dostępne są także na uniwersytetach i politechnikach dlatego, że niektóre dziedziny sztuki łączą się z nowymi technologiami, a niektóre, tak jak wspomnieliśmy, mają charakter teoretyczny i nie przygotowują do procesu tworzenia.

Program kształcenia

Nauka na studiach sztuki polega na pozyskaniu wiedzy teoretycznej oraz licznych umiejętności praktycznych. Studenci tworzą teoretyczny fundament, ucząc się na przykład historii, bądź poznając wybitne dzieła poszczególnych artystów oraz rozwijają w sobie te zdolności, które są niezbędne do samodzielnego tworzenia.

Na początku, niechaj za przykład posłuży kierunek Organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej, w ramach którego studenci poznają historię filmu, twórczość istotnych dla kinematografii twórców, jak również metody i formy finansowania produkcji filmowej oraz – co najważniejsze – proces produkcji dzieła filmowego, od pomysłu do wyświetlania na ekranie i dystrybucji.

W tym przykładzie mamy do czynienia z połączeniem kształcenia teoretycznego i praktycznego, ale warto pamiętać o tym, że część kierunków z zakresu sztuki to kierunki nastawione bardziej na poznanie teoretycznego obszaru wiedzy.

Studia sztuki umożliwiają rozwijanie zainteresowań i pozyskiwanie wiedzy na temat każdej dziedziny. Malarstwo, film, muzyka…Każda dyscyplina sztuki posiada swojego przedstawiciela w systemie kształcenia wyższego. Wszystko zależy od tego, w jakim zakresie pragniemy się rozwijać, a także jaki zawód chcemy wykonywać w przyszłości.

Dlaczego? Ponieważ znaczna większość kierunków jest określona. Możemy je nawet nazwać kierunkami zawodowymi. Na przykład? Aktorstwo, Fotografia, Animacja, Reżyseria…Jasno wynika, że kierunki te kształcą w jasno określonych zawodach artystycznych.

Długość studiów sztuki zależy od poszczególnych kierunków oraz uczelni. Co warto zaznaczyć, niektóre kierunki funkcjonują na podstawie tzw. systemu bolońskiego, czyli w podziale na pierwszy i drugi stopień, a niektóre są wyłącznie jednolite.

Co równie istotne, kierunki realizowane na studiach jednolitych magisterskich niekonieczne muszą trwać pięć lat. Za przykład niechaj posłuży Aktorstwo, w ramach którego nauka trwa cztery i pół roku, choć i tak pozostały czas zostaje wypełniony przygotowaniami i realizacją spektakli dyplomowych. Najłatwiej jest w przypadku kierunków teoretycznych, takich jak Historia sztuki, która między innymi z racji występowania na uniwersytetach posiada jasny podział, na studia licencjackie i magisterskie.

Różnice pomiędzy kierunkami nie istnieją wyłącznie w czasie ich trwania, ale również sposobów ich zakończenia. Niektóre kierunki kończą się obroną pracy pisemnej, a niektóre obroną pracy praktycznej, bądź połączeniem obrony pracy pisemnej i pracy praktycznej. Taką pracą praktyczną może być na przykład etiuda filmowa.

Na takie pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wszystko uzależnione jest od konkretnego kierunku. Inne wymagania stawiane są przed kandydatami na kierunek Ochrona dóbr kultury, a inne przed kandydatami na kierunek Reżyseria.

Inne zdolności istotne są w rekrutacji na Jazz i muzykę estradową, a jeszcze inne na Multimedia i grafikę użytkową. Zdarza się także tak, iż w procesie rekrutacji na kierunki związane ze sztuką przedmioty zdawane na maturze nie mają większego znaczenia.

Nie są istotne przedmioty, czyli mniej ważne jest to, czy zdawaliśmy historię, czy może geografię. Istotne są nasze wyniki i co zrozumiałe, im wyższe tym lepiej. Dlaczego? Ponieważ postępowanie kwalifikacyjne na część kierunków i tak zakłada egzaminy wstępne. To one są przepustką na studia.

Z nawet najlepszymi wynikami maturalnymi, a niezaliczonymi egzaminami nie mamy co liczyć na przyjęcie w poczet studentów. Każdy, kto zastanawia się nad studiami sztuki powinien dokładnie zapoznać się z zasadami przyjęć. Rekrutacja na niektóre kierunki może opierać się wyłącznie o wyniki maturalne, niektóre o jedną rozmowę kwalifikacyjną, a niektóre o egzamin praktyczny złożony z kilku etapów.

Jak już wspomnieliśmy kierunki z zakresu sztuki możemy podzielić na teoretyczne i praktyczne. Podobnie wygląda to w przestrzeni zawodowej. Można zająć się teorią, bądź praktyką. Czym jest teoria? W obszarze studiów sztuki funkcjonują kierunki, które uczą o historii, twórcach i nurtach.

Studenci poznają liczne dzieła, a wiedzę pozyskują na wykładach. Oznacza to, że posiadają wiedzę teoretyczną, czyli wiedzę, którą mogą dzielić się z innymi. A w jaki sposób? Mogą zostać dziennikarzami, krytykami, organizatorami wydarzeń, propagatorami sztuki.

A czym jest praktyka? Jest ona obszarem kierunków, które przygotowują do działalności artystycznej. Dzięki takim kierunkom mamy reżyserów, operatorów obrazu, malarzy, scenografów, animatorów, fotografów, kompozytorów. Część z nich będzie wykonywać tzw. wolne zawody, a część może otrzymać etat w teatrze, czy filharmonii.

Możliwe ścieżki twojej przyszłej kariery zawodowej to między innymi:

• reżyser
• operator obrazu
• kierownik produkcji filmowej
• montażysta
• muzyk
• grafik
• fotograf
• choreograf

„Czy warto iść na studia?” Takie pytanie zadaje sobie wiele osób. Jeśli w przypadku większości dyscyplin na takie pytanie można odpowiedzieć „tak” albo „nie”, to w przypadku studiów sztuki odpowiedź może być bardziej złożona.

Dlaczego? Studia sztuki przede wszystkim przygotowują do samodzielnej pracy twórczej, a taka wiąże się z wieloma znakami zapytania, niepewnością oraz innymi regułami pracy. Studia sztuki wybierają ci, którzy pragną tworzyć, występować, funkcjonować w przestrzeni artystycznej, a na to nie ma jednego przepisu.

Studia sztuki posiadają specyficzny charakter. Większość kierunków to dyscypliny wybierane przez tzw. „artystyczne dusze”, które pragną dzielić się ze światem swoją kreatywnością. A jak wiemy, nie ma recepty na sukces.

Większość kierunków studiów sztuki zakłada przygotowanie do samodzielnej pracy twórczej. Oznacza to, że programy nauczania wypełnione są ćwiczeniami i zajęciami praktycznymi.

Mówiąc krótko, studenci uczą się wyrażać siebie, tworzyć, kreować, przelewać pomysły na płótno, bądź wywoływać emocje przy pomocy obrazu lub instrumentu. Studia sztuki dają także mocną podstawę teoretyczną. Przekazują wiedzę na temat tego, w jaki sposób funkcjonować w świecie sztuki; jak zarządzać swoją twórczością, w jaki sposób ją promować, jak docierać do jak największej rzeszy odbiorców.

Studia sztuki rozwijają wyobraźnię i kreatywność. Co równie istotne, dają pewną swobodę. Sztuka rządzi się innymi prawami i w jej przestrzeni istnieje znacznie mniej twardych reguł. Nauka na studiach pozwala także wyrabiać własne opinie, pielęgnować indywidualne spojrzenie. To nauka bycia sobą.

Nieco żartobliwie możemy powiedzieć, że studia sztuki nigdy się nie kończą. Dlaczego? Ponieważ zaostrzają apetyt na poszukiwania. Studia te wyrabiają potrzebę doświadczania czegoś nowego.

Mówiąc już mniej żartobliwie należy wiedzieć, że studia sztuki nie dają przede wszystkim pewności. Z racji charakteru dyscyplin niełatwo jest określić jak potoczy się droga zawodowa. Za przykład niechaj posłuży Aktorstwo.

Po zakończeniu nauki stajemy się dyplomowanymi aktorami. Ale jak będzie wyglądać nasza kariera? Tego nikt nie wie i prawdopodobnie wiedzieć nie będzie. Czy otrzymamy etat w teatrze? Czy posypią się propozycje filmowe? Nikt nie da nam na to gwarancji. Zawody związane ze sztuką obarczone są ryzykiem i nie każdy jest na nie przygotowany.

Myśląc nad studiami z zakresu sztuki należy pamiętać o procesie rekrutacji, dlatego że dla każdego kierunku może on wyglądać inaczej.

Postępowanie kwalifikacyjne na niektóre kierunki przebiega wyłącznie w formie online i polega on wypełnianiu formularzy oraz stawianiu kroków podpowiadanych przez internetowy system. Natomiast kierunki, które możemy określić mianem praktycznych stawiają przed kandydatami różnego rodzaju egzaminy; mogą to być rozmowy kwalifikacyjne, bądź prezentacje własnych prac albo egzaminy złożone z co najmniej kilku etapów.

Istnieją kierunki, na które nie da się dostać bez posiadania choćby najszczuplejszego portfolio, jak również nie da się dostać bez posiadanej już jakiejś wiedzy. Mogłoby się wydawać, że to na studiach wszystkiego się nauczymy. W przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia z zakresu sztuki musimy posiadać już jakiś bagaż wiadomości.

W zakresie sztuki istnieją kierunki, które realizowane są zarówno w formule stacjonarnej, jak i niestacjonarnej, jak również istnieją kierunki, które prowadzone są wyłącznie w formie dziennej. I niechaj ponownie za przykład posłuży nam Aktorstwo. Trudno wyobrazić sobie, aby kształcenie na aktora postępowało w formie weekendowych zjazdów.

Powyższy przykład nie równa się z tym, że kierunki teoretyczne zawsze prowadzone są w dwóch trybach. Wszystko zależy zarówno od konkretnego kierunku, jak i od konkretnej uczelni.

O studiach z zakresu sztuki można dyskutować w nieskończoność, ponieważ na ich temat istnieje bardzo wiele różnych opinii. Można spotkać się między innymi z taką, mówiącą że studia te nie przygotowują do funkcjonowania w pędzącej rzeczywistości, jak również że zamykają umysłu wyłącznie na przestrzeń sztuki.

Warto zaznaczyć, że studia niczego i nikogo nie zamykają, nie kształcą błędnie czy niepotrzebnie. To tylko od nas zależy jak podchodzimy zarówno do nauki, jak i do codzienności. A jak do studiów sztuki podchodzą sami studenci?

Damian, student Jazzu i muzyki estradowej mówi:

„Moje studia dają wolność i swobodę. Pomimo, że trzeba zdawać egzaminy i zaliczać sesje, to jest to bardziej rozwijanie ogromnej pasji niż twarda nauka. „

Piotrek, student Reżyserii mówi:

„Studiowanie dziedzin artystycznych to wejście do innego świata. Tutaj jest więcej kolorów, a ludzie mają większe poczucie humoru. Niektórym się wydaje, że na takich studiach nie trzeba się uczyć, nie ma egzaminów, a studenci tylko bujają w obłokach i rozmawiają o sztuce. Nic bardzo mylnego. To bardzo trudne i wymagają studia. Zdecydowanie nie dla każdego.”